İHTİYAÇ
· Türk adı ilk defa ve en çok Çin kaynaklarında
geçmiştir.
· En eski kültür merkezleri; Anav, Abakan, Kelteminar,
Afanesyova, Andronova, Karasuk, Tagar.
· Alp-Er Tunga ve Şu İskitlere ait destanlardır.
· Türk tarihinin ilk kadın hükümdarı Tomris İskitlerde
yaşamıştır.
· Amazon efsanesi İskitlere aittir.
· İskitler göktanrı inancına sahiptir.
· İlk Türk devlet idari, mali ve askeri teşkilatlanması
Asya Hun Devleti tarafından Mete Han zamanında yapılmıştır.
· Kurultay(Toy) Meclisi Mete Han zamanında
oluşturulmuştur.
· Islıklı ok, ilk Türk düzenli kara ordusu(onluk sistem),
turan taktiği, orduda tek tip kıyafet Mete Han zamanında oluşturulmuştur.
· Göktürk Devleti Sasaniler ve Bizans’la siyası ilişkiler
kurmuştur. Temel sebep İpek Yolu’na hakim olma düşüncesidir. Bu düşünce genel
olarak Orta Asya’daki Türk devletleri ile Çin arasındaki mücadelelerin de
temelini oluşturmaktadır.
· Orta Asya’da İslamiyet’ten önce İpek ve Kürk Yolu
mücadeleleri vardır. Baharat Yolu yoktur.
· Uygurlar Moğolların gelişmesinde etkili olmuşlardır.
· Avrupa’da kurulan ve yaşayan Türk Devletleri; Avrupa
Hun, Macarlar, Bulgarlar, Peçenekler, Kıpçaklar.
· Orta Asya’da kurulan Türk Devletleri; Hazarlar,
Türgişler, Kırgızlar, Karluklar, Oğuzlar.
· Avarlar ilk defa İstanbul’u kuşatarak Bizans’la
mücadele etmişlerdir(Türk tarihine katkıları).
· Avarlar slav topluluklarının birleşmesinde etkili
olmuşlardır(Dünya tarihine katkıları).
· Kıpçaklar, Peçenekler, Hazarlar ve Avarlar’ın Ruslarla
siyasi ilişkileri olmuştur.
· Anadolu’ya yerleşen Oğuzlara Türkmen adı verilmiştir.
· Dede Korkut Hikayeleri Oğuzlarla Kıpçakların
mücadelesinden oluşmuştur.
· İstanbul’u kuşatan 2. Türk topluluğu Bulgarlardır.
· Tuna Bulgarları Hristiyanlığı, İtil Bulgarları
İslamiyet’i kabul etmişlerdir.
· Hükümdarı sadece Töre sınırlandırmıştır.
· Boylar federasyonu şeklinde örgütlenme görülmüştür.
· Hükümdarlık sembolleri: Kağan, Hakan, Han, Tanhu,
Şanyu, İdikut, İlteber.
· İslamiyet’ten önce Şah, Padişah, Halife ve Sultan
ünvanları yoktur.
· Kut yetkisi dini değil siyasidir.
· Hükümdarın görevleri; orduya komuta etmek, töreyi
uygulamak, adaleti sağlamak, halkı korumak, toy düzenlemek.
· Sosyal devlet anlayışı geçerlidir.
· Hükümdarlık sembolleri; Sancak, taht(örgin),
davul(nevbet), tuğ, sorguç(kotuz), otağ(çadır), unvan alma.
· İslamiyet’ten önce hutbe, hilat ve menşur hükümdarlık
sembolü değildir.
· Kurultay üyeleri; hakan, hatun(katun), hanedan üyeleri,
boy beyleri.
· Din adamları ve halk kurultaya katılamazdı.
· Kurultay hakanı sorgulayabilir, tartışabilir ama
sınırlandırmazdı.
· İlk teşkilatlanma olan İkili Teşkilat(ülkenin doğu-batı
veya sağ-sol şeklinde ikiye ayrılarak yönetilmesi) Mete Han zamanında
oluşturulmuştur.
· Doğu’yu hakan, batıyı hakanın kardeşi yabgu unvanıyla
yönetmiştir. Güneşin doğduğu yer kutsal sayıldığı için yönetimde doğu batıya
göre üstün kabul edilmiştir.
· Hükümdar çocuklarına tigin(tekin) denmiştir.
· Ayuki:Hükümet
· Ağılığ: Hazine görevlisi
· Aygucı: Vezir
· Buyruk: Devlet bakanı, hükümet üyesi
· Tudun: Vali(Vergi memuru)
· Tamgacı(Bitikçi, Katip): Yazışma sorumlusu
· Tekin: Şehzade
· Yarlığ: Hükümdar emri
· Apa: Sivil yönetici
· Ordu komutanına tarkan(subaşı) adı verişmiştir.
· Toplumsal yapı; Oguş(aile), urug(Soy), bod(boy),
budun(millet), il(devlet) şeklindedir.
· Ortak mülkiyet gelişmiştir(göçebelik).
· Kölecilik yoktur, eşitlik vardır(göçebelik).
· Uygurlarda törenin yasaklaması köleciliği önlemiştir.
· İhraç edilen mallar; et, deri, canlı hayvan, kösele,
silah ve madeni ürünler, hayvansal gıdalar, dokuma ürünleri.
· İthal edilen mallar; ipek kumaş, tarım
ürünleri(hububat), giyim eşyası.
· İpek yoluna hakim olmada hem siyasi hem ekonomik güç
elde etme isteği vardır.
· Hükümdar mührü vurulmuş bez parçaları(kamdu) para
olarak kullanılmıştır.
· Totemizm(kutsal bitki veya hayvan inancı), Şamanizm(büyü ve gizli güçlere inanma. Temsilcisine şaman
denmiştir.), Atalar Kültü(ölen
kişilere ait eşyaların kutsal sayılması. Türkler atalarının ruhlarının
kendilerini koruyacağına inanmışlardır.), Doğalar
Kültü(dağ, tepe, kaya… vs gibi doğa şekillerinin birtakım gizli güçlere
sahip oldukları inancı. Bunlara idig, yer-su demişlerdir.), Gök Tanrı İnancı(En yaygın olan
inançtır. Tanrı tektir, soyuttur. Temizlik önemlidir. Kurban kesme geleneği
vardır. Kutsal kitap yoktur.) eski Türklerde görülen inanışlardır.
· Gök Tanrı inancında din adamlarına kam denmiştir.
· Yuğ: Cenaze töreni
· Yuğaşı: Cenaze törenlerinde verilen ziyafet.
· Uçmağ: Cennet
· Tamu: Cehennem
· Mezarların oda şeklinde olması(kurgan), cesetlerin
mumyalanması, kurganlara ölülerin eşyaları ile gömülesi ve balbal taşları
öldükten sonra yaşamın olduğuna inanıldığının kanıtıdır. Bu da ahiret inancına
kanıttır.
· Cenaze merasimi, ölünün arkasından ağıt yakmak ahiret
inancına kanıt değildir.
· Şad: Hanedan üyesi.
· Budizm > Uygurlar ve Türgişler
· Maniheizm > Uygurlar
· Hristiyanlık > Macarlar, Bulgarlar, Peçenekler,
Uzlar, Kumanlar, Avarlar
· İslamiyet > Karluklar, İtil Bulgarları, Oğuzlar
· Musevilik > Hazarlar
· Ongun: Totem
· Şaman, Kam, Baksı: Din görevlisi
· Törenin kaynakları; örf, adet ve gelenekler, kurultay
kararları, hakanın emirleri.
· Töre zamana göre değişebilirdi.
· Törenin değiştirilemez hükümleri; Adalet(konilik),
faydalık(uzluk), eşitlik(tüzlük), insanlık(kişilik)
· Yargan: Mahkeme başkanı
· Yargu: Yarganın başkanlık ettiği mahkeme.
· Türkler tarafından Göktürk(milli), Uygur(milli), Kiril,
Soğd, Arap ve Latin alfabeleri kullanılmıştır.
· Sav: Atasözü
· Sagu: Yuğ törenlerinde yakılan ağıt.
· Koşuk: Şölenlerde saz eşliğinde söylenene şiir.
· Alp-Er Tunga, Şu > İskitler
· Oğuz Kağan Destanı > Asya Hunları
· Manas > Kırgızlar
· Türeyiş, Göç > Uygurlar
· Ergenekon, Bozkurt > Göktürkler
· Dede Kokut > Oğuzlar
· Yolluğ Tigin Türk tarihinin ilk tarihçisi ve
edebiyatçısıdır.(Orhun kitabelerini yazmıştır).
· Sine, Uşi Yazıtları, Karabalsagun Yazıtları >
Uygurlar
· Yenisey > Kırgızlar
· Eski Türk topluluklarında süsleme sanatına Hayvan Üslubu
denmiştir.
· Dokumacılık, heykel, resim, madencilik, taş
işlemeciliği, ahşap işlemeciliği, çini, fresko, minyatür gibi sanatlar
gelişmiştir.
· Kubbeli yapı ve köşe üçgenleri(Türk üçgeni) Türk
çadırından esinlenilmiştir.
· Bedizci: Ressam
· Pazırık kurganı: En eski halının bulunduğu kurgan. Asya
Hunları’na aittir.
· Altın Zırhlı Adam heykeli: Esik kurganın da
bulunmuştur. Asya Hunları’na aittir.
· Kudüm: Bas davul
· Ckick: Zurna
· Çevgan: Çıngıraklı asa
· Kitharo: Türk kanunu
· Halı, kilim dokumacılığı, köprü, at koşum takımları,
buğday ambarları, küçük saklama kapları, değirmen, mezarlık yerleşik yaşama
kanıt değildir.
VERİ
· Türk tarihinin ilk büyük bağımsızlık savaşını 2.
Göktürk Devleti vermiştir.(Kürşat Ayaklanması)
· Göktürkler Batı Türkistan’ın Türkleşmesini
sağlamışlardır.
· Orta Asya’daki Türklerin Bizans’la ilişkileri
Göktürkler zamanında başlamıştır.
· Orta Asya’dan Bizans’a giden ilk elçilik Göktürk
zamanındadır.
· Uygur siyasi tarihinin ilk ve en önemli olayı Talas
Savaşı’dır.
· Minyatür sanatının öncüsü Uygurlardır.
· Hunlar ve Avarlar hem Orta Asya’da hem Avrupa’da devlet
kurmuşlardır.
· Hazarların ana geçim kaynağı ticarettir.
· İlk Türkoloji Enstitüsünü Budapeşte Üniversitesi’nde
Macarlar açmıştır.
· Oğuz adına ilk olarak Yenisey Kitabeleri’nde raslanır.
· Cengizhan’a itaat eden ilk Türk topluluğu Kırgızlardır.
· Cengizhan’a itaat eden ilk Müslüman Türk topluluğu
Karluklardır.
· Hükümdarın oturduğu başkente Ordu denirdi.
· Meclise Kurultay, Toy, Kengeş denirdi.
· Mecliste ülkenin ekonomik, siyasi, dini, sosyal ve
askeri konuları görüşülürdü.
· Meclise katılan üyelere Toygun denirdi.
· Toygun’un görevleri; hakanı seçmek(Türklerde
hükümdarların tahta çıkış şekillerinden birisidir.), ülkenin genel politikasını
izlemek, nüfus sayımı yapmak, yargılamalarda karar almak, dini törenlere
katılmak, askeri kararları görüşmek.
· Milli benliklerini koruma konusunda en hassas olan eski
Türk Devleri Uygurlardır.
· Miras hukukuna göre topraklar en küçük oğula,
taşınabilir mallar ise diğer oğullara verilirdi.
· Turan taktiği, Malazgirt, Niğbolu ve Mohaç Savaşlarında
kullanılmıştır.
· Dünyada ilk kez Türklerde görülen askeri sistem Batıya
Avrupa Hunları tarafından tanıtılmıştır.
· Türklere ait ilk madeni para Göktürklere aittir.
· Oniki Hayvanlı Türk takviminin kullanılması, bir yılın
365 gün 5 saatten biraz fazla olduğunun hesaplanması Türklerin astronomi ile
ilgilendiğinin kanıtıdır.
· Tayanç, keneşçi: Kağanların yanında bulunan bilim
adamlarına verilen ad.
· Danışmanların bulunduğu meclislere eski Türklerde Keneş
Meclisi, Selçuklularda Müşavere Meclisi, Osmanlılarda ise Meclis-i Meşveret
denmiştir.
· Süsleme sanatında daha çok bitki ve hayvan motiflerine
yer verilmiştir. Resimlerde insan motifleri de kullanılmıştır.
· Heykellerin ilk örnekleri balbal taşlarıdır.
· En iyi
· Küg: Melodi
· Göktür, Uygur milli alfabelerdir.
· Soğd, Süryani İslamiyet’ten önce kullanılmıştır.
· Arap, Kiril, Latin İslamiyet’ten sonra kullanılmıştır.
· Göktürk alfabesini; Kırgızlar, Peçenekler, Bulgarlar,
Hazarlar kullanmıştır.
· Uygur alfabesini; Uygurlar, Moğollar, Karahanlılar
kullanmıştır.
· Bilinen en eski Türk şairi Aprin-Çir Tigin’dir.
· Yarmak: Madeni para.
· Türklerde resim sanıtının öncüsü Uygurlar’dır.
THEMIS
· Asya’da kurulan Türk devletleri; Büyük Hun Devleti,
Göktürkler, Uygurlar, Kırgızlar, Akhunlar(Güney Hunları), Türgişler,
Karluklular.
· Avrupa’da kurulan Türk devletleri; Avrupa Hun Devleti,
Avarlar, Macarlar, Bulgarlar, Peçenekler, Kumanlar, Oğuzlar, Hazarlar,
Sibirler(Sabirler).
· Asya ve Avrupa’da kurulan Türk devletleri; Hunlar,
Sibirler, Avarlar, Oğuzlar, Peçenekler.
· Tarihin ilk atlı kavimi ve Avrupa ‘ya gelen ilk Türk
topluluğu İskitlerdir.
· Anadolu’ya gelen ilk Türk topluluğu Hunlar’dır.
· Mete/Kao-ti Antlaşması Asya Hun ile Çin arasında
yapılan ve Doğu Asya tarihindeki ilk antlaşmadır.
· Oğuz Kağan Destanı Uygurca, Farsça ve Çağatayca
yazılan, Oğuzların kültür ve medeniyeti hakkında bilgi veren Hun-Oğuz
destanıdır.
· Kavimler Göçü sonucunda Avrupa Hun Devleti, Macarlar,
Bulgarlar, Avarlar, Peçenekler gibi Türk devletleri kurulmuştur.
· Nibelungen Destanı; Germen saldırıları karşısında Batı
Roma’ya yardım eden Atilla’nın gönderdiği Oktar komutasındaki ordu ile
Burgontların yaptığı mücadeleyi konu alan Alman destanıdır.
· Bizans ile ekonomik ilişkiler geliştiren ilk Türk
devleti Göktürk’lerdir.
· Türklerin ilk posta örgütlenmesini Göktürk’ler
kurmuştur.
· Bağımsızlık savaşı veren ilk Türk Devleti
Göktürkler’dir.
· Kutluk Devleti(2. Göktürk)’nin Türk tarihindeki en
önemli rolü Orta Asya’nın Çinlileşmesini önlemek olmuştur.
· Yollug Tigin, Türk tarihinin ilk yazarı ve ressamıdır.
· Ciltçilik, tezhip, fresk, ve minyatür tekniğini
geliştiren ilk Türk devleti Uygurlardır.
· İlk Türk kütüphanesi Uygurlar’da kurulmuştur.
· Taryat yazıtları Uygurlar’a aittir.
· Balkanların slavlaşmasını Avarlar sağlamıştır.
· Orta Asya’da devlet kuran son Türk boyu Kırgızlardır.
· Hindistan’da devlet kuran ilk Türk boyu Akhunlar(Eftalitler)’dır.
İpek Yolu sebebiyle Göktürkler, Sasaniler ve Bizanslılarla savaşmışlardır.
· Türgişler Orta Asya’nın Araplaşmasını önlemişlerdir.
· Türk tarihinde para ilk kez Türgişlerde basılmıştır.
Soğd alfabesinden yararlanarak kendilerine özgü alfabe oluşturmuşlardır.
· Uygurlardan sonra yerleşik hayata geçen ikinci Türk
topluluğu Türgişler’dir.
· Germenler’in doğuya yayılmalarını ve slavların
birleşmesini önleyen Macarlar’dır.
· Kazan Türkleri İtil Bulgarlarıdır.
· Madara Kitabeleri Bulgarlara aittir.
· Tek tanrılı dine inanan ilk Türk devleti Hazarlardır.
· Hazarlar İslamiyet’in Rusya’da yayılmasını
engellemişlerdir.
· Peçenekler ve Uzlar Bizans ordusunda ücretli askerlik
yapmışlardır.
· İgor Destanı Rus-Kıpçak mücadelesini anlatır.
· Selçuklu, Osmanlı, Karakoyunlu, Akkoyunlu, Safevi
devletleri Oğuz boyundandır.
· Türkler, mimari, resim, heykel, minyatür, fresk,
tezhip, müzik, ciltçilik, vitray(cam işçiliği. Hazarlarda görülmüştür.), duvar
resmi, maden ve dokuma sanatlarında çalışma yapmışlardır.
· Karluklar Orta Asya’nın Çin egemenliğine girmesini
engellemiştir.
· Tengri: Kutsal varlık, yaratıcı.
· Börü(kurt): Özel muhafız birliği.
· Atasagun: Hekim.
· Erkin: Hükümdar ünvanı.
· Kurultay hükümdarlık makamı hakkında onama veya tahttan
indirme kararı verebilirdi.
· Kağan herhangi bir nedenden dolayı kurultaya
katılamazsa kurultay Aygucı başkanlığında toplanırdı.
· Orun, ülüş: Kurultaydaki protokol kuralları
· Siyasal niteliğe sahip komşu devletlerin prensesleriyle
evlenme ilk olarak Asya Hun Devleti’nde görülmüştür.
· İlk yetiştirilen ürünler mısır, yonca ve darıdır.
· Türk devletleri arasında yalnızca Hazarlar ücretli
askerlerden yararlanmıştır.
· Yada taşı: Yağmur yağdırmak veya rüzgar estirmek için
kullanılan taş.
· Adalet örgütünün başı Hakan’dır.
· Altın Orda Devleti’ne katılarak Moğol egemenliğine
giren ilk Türk devleti Kıpçaklardır.
· Uluş Sistemi: Ülkenin hanedanın üyelerinin ortak malı
olması.
YARGI
· Coğrafi olarak Türkiye kelimesi, ilk olarak Bizans
kaynaklarında 6. Yy.de Orta Asya için kullanılmıştır.
· Türklerin uzun mesafelere göç edebilmelerini
kolaylaştıran etkenler; atı evcilleştirmeleri, tekerleği kullanmaları ve
teşkilatçılık özellikleridir.
· Devlet boylar federasyonu olarak kurulmuştur.
· Hayvan Üslubu sanat tarzını İskitler yaratmışlardır.
· Göktürkler ulus bilincini oluşturmuşlardır.
· Göktürkler İpek Yolu’na hakim olmuşlardır.
· Uygurlar, Moğolları yazı, dil, teşkilat bakımından
etkilemişlerdir.
· Hristiyanlığı kabul eden ilk Türkler Avarlardır.
· Kıpçaklar Moğolların Türkleşmesini sağlamıştır.
· Her Boy’un başında bir beyi, belli bir arazisi ve savaş
gücü, mülk ve hayvan sürülerini diğer boylardan ayırt etmeye yarayan damgaları
ve kendine özgü ongun(saygı duyulan hayvan)’u vardır. Boylar herhangi bir
siyasi teşekküle bağlandıklarında ok adını alırlardı.
· Yarlığ(Buyruk): Hükümdarlık sembolü.
· İlber:
Hükümdarlık unvanı.
· Hükümdarın en önemli görevi ülkeyi töreye göre
yönetmektir.
· Kurultayda yargılama da yapılırdı.
· Kılıç, ok, yay, kargı savaşlarda kullanılan
silahlardır.
· Uygurlarda ürün ve mesken vergisi toplanmıştır. Daha
önceki Türk devletlerinde ise verginin temeli hayvanlardır.
· Kürk Yolu’nda kürk ticareti yapılmıştır.
· Bengütaş: Yazılı edebiyat, anıt.
· Uygur alfabesi, İslamiyet’ten sonra da kullanılmıştır.
· Uygurların ilk dönemlerinde Göktürk alfabesi
kullanılmıştır. Sine Uşi yazıtının Göktürk alfabesi ile yazılması buna
örnektir.
· Omay: Tanrıça.
· Cesedin 3-6 ay içinde gömülmesinin nedeni, bedenin kötü
ruhlardan temizlenmesi inancı ve kurganın hazırlanmasıdır.
· Kün: Halk
· Batı Roma İmparatorluğu’nun zayıflamasında Avrupa Hun
Devleti’nin etkisi vardır.
KARMA
· Yakut Türkleri İskitlerin torunlarıdır.
· İskitlerin kadın savaşçılarına Amazon denmiştir.
· Orhun Kitabeleri Çin ve Orhun alfabesi ile yazılmıştır.
· Erkek ve kız çocuklar miras hakkına sahipti.
· Budunların başında Han bulunurdu.
· Yargu: Devlet mahkemesi. Başından hakan bulunur.
· İkili teşkilatın kaynağı Göktanrı inancıdır.
· Uluş: Yurt, vatan
· Yaka: Ülke sınırı.
· Kara: Büyük, kudretli, yüksek, saygı değer.
(Kara-budun, Karahanlı…vs)
· Tarhanlık: Moğollar dönemindeki suyurgal ünvanına sahip
imtiyazlı durumdaki sınıf.
· Aplike: Düz veya desenli kumaştan kesilen desenlerin
başka bir kumaşa işlenmesi. Dokumacılığa kanıt sayılabilir.
· Orhun Kitabeleri yazılı ilk edebi, siyasi, mimari ve
heykelcilik örneğidir.
· Atilla Doğu Roma(Bizans) ile Margos ve Anatolyos
antlaşmaları yapmıştır.
· Atilla Batı Roma’ya Galya ve İtalya seferleri
düzenlemiştir.
· Atilla Doğu ve Batı Roma’yı hakimiyet altına alan tek
Türk hükümdarıdır.
· Petroglif: Mağara resmi.
· Asya Hunlarında ticaret takas usulü ile yapılmıştır.
· Kam ve şaman adı verilen din adamlığı babadan oğula
geçerdi.
· İslamiyet öncesi Türk devletlerinde Kut anlayışı
sebebiyle yönetimde dinsel karakterler vardır. Merkeziyetçi yapı
benimsenmemiştir. Hükümdarın yetkileri sınırsız değildir.
· 12 Hayvanlı Türk Takvimi, Celali Takvim ve Rumi Takvim
Türklere aittir.
· Kurultayda dini meseleler de görüşülmüştür.
· Avrupa’da kurulan ilk Türk devleti Avrupa Hun Devleti’dir.
· Yalvaç: Elçi.
· 12 Hayvanlı Türk Takvimini Göktürkler ve Uygurlar
kullanmıştır.
· Hatunun Türk olması zorunludur.
· Uygurların yerleşik hayata geçmeleri, kağıt ve matbaayı
kullanmaları ile mimari ve tezhip sanatları gelişmiştir. Fakat yazılı edebiyat
(Orhun Kitabeleri) ve hukuk (töre) daha önceden vardır.
· Dokumacılık, madencilik ve tarım ekonomik faaliyetler
arasında gösterilebilir.
· Müslümanlarla savaşan ilk Türk devleti Hazarlar’dır.
· Din adamlarının kurultaya katılmaması demokratik bir
yapının varlığına kanıt olarak gösterilemez.
· Manas Destanı, Kırgız Türklerinin bağımsızlık
mücadelelerini anlatır ve Kırgızlar hakkında bilgi verir.
· Uygurlarda maniheizm dininin kabulü, matbaanın
kullanılması ve yerleşik hayata geçiş sosyal yaşayışı etkilemiştir.
· Tarım alanlarının yetersizliği, iklim ve tabiat
koşullarının olumsuzluğu göçebe yaşam tarzının benimsenmesinde etkilidir.
· Avrupa Hun Devleti Balkanlar üzerinde de etkili
olmuştur.
· Hükümdarların töreye uymak zorunda olmaları demokratik
devlet anlayışıyla bağdaşır.
· Yabguların para pastırma yetkisi yoktur.
· Avarların Batı Roma’nın zayıflamasında etkisi yoktur.
· Hakan, Hatun, Boy Beyleri ve Kurultay’ın yasama
yetkileri vardır.
· Göçebe yaşamın devlet, siyasi, ekonomik, sosyal yapı,
askeri yapı, hukuk, din, sanat, mülkiyet anlayışı, yerleşim üzerinde etkisi
vardır.
· Orta Asya bozkırlarında iklimin sert ve değişken olması
yerleşik yaşama geçişi geciktirmiştir.
· Egemenlik anlayışının oluşmasında Gök Tanrı inancı ve
Kut anlayışının etkileri vardır.
· Yönetim anlayışının şekillenmesinde gelenek, görenek ve
töre ile iklim ve yer şekillerinin etkisi vardır. İklimin sert olması göçebe
yaşama bu da boylar federasyonu şeklinde örgütlenmesine sebep olmuştur. Çevre
kültürlerin yönetim anlayışında etkisi yoktur.
· Kurultay yılbaşı, bahar ve sonbahar olmak üzere 3 defa
toplanırdı.
· Türk devletlerinin kısa sürede yıkılmalarında boylar
halinde örgütlenme, Çin baskısı, belirli bir veraset sisteminin olmayışından
kaynaklanan taht kavgaları etkili olmuştur.
· Hun, Avar ve Macar topluluklarının Avrupa’nın siyasal
ve sosyal yapısında değişmelere neden olmuştur.
· Avarlar, Hazarlar ve Kıpçaklar Rusları askeri ve idari
alanda etkilemişlerdir.
· Duvar resimlerinde(fresko) dinin etkisini görmek
mümkündür.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönderme